İyi Sorular Sormak ve Derin Düşünme Arasındaki İlişki
Yazar: Özgür Şensoy
Kategori: Tümü , Yöntem ve Teknikler
Yapılan bir araştırma (Ebersbach, Feierabend ve Nazari, 2020), bir konuyla ilgili çalışırken sorular üreten öğrencilerin son değerlendirme testlerinden aldıkları puanların, soru üretmeden farklı çalışma tekniklerini kullanan öğrencilere göre daha yüksek olduğunu ortaya koymuştur.
Peki, soru üretmek neden bu kadar etkilidir?
Geçmiş araştırmalar, ek bilişsel çaba gerektiren öğrenme stratejilerinin, öğrencileri materyali daha derinlemesine işlemeye ve yeni bağlamlarda düşünmeye teşvik ederek, akılda tutmaya yardımcı olan ek bellek izleri oluşturduğunu ortaya koymaktadır.
Bu durumda öğrencilerin soru üretmesini sağlayacak hangi sınıf içi etkinliklerini kullanabiliriz?
- Öncelikle öğrencilere iyi sorunun nasıl sorulacağını öğretin.
Başlangıçta öğrencilerin kendi sorularını oluşturmaları zor olabilir ve birçoğu basit evet/hayır sorularıyla işe başlayacaktır. Daha iyi soruların oluşturulmasını teşvik etmek için öğrencilerden derste karşılaştıkları daha zor veya daha önemli kavramlardan bazılarını düşünmelerini ve bunlara odaklanmalarını isteyin. Ardından onlardan “açıkla” ile başlayan veya “nasıl” ve “neden” çerçevesini kullanan sorular önermelerini isteyin. Öğrencilerinizi, sorularına önce kendilerinin yanıt vermelerini isteyerek onları sonucu test etmeye yönlendirin. Sorularınız daha uzun ve daha anlamlı yanıtlara mı yol açıyor, yoksa basit bir “evet” veya “hayır” ile yanıtlanabilir mi?
Soru üretme, tek başına etkili bir çalışma stratejisi olmakla birlikte, ister çevrimiçi ister yüz yüze olsun, bir sınıf etkinliğine de uyarlanabilir.
- Google Slaytlar ile tasarlanmış bir Jeopardy oyunu oynayabilirsiniz.
Bunun için hazır şablonlara internetten ulaşabilirsiniz.
- Kahoot ve Quizlet gibi popüler araçları kullanarak öğrencilerinizin kendi test ve quiz sorularını oluşturmalarını sağlayabilirsiniz.
2014 yılında yapılan bir araştırmada (Education 2.0: Student Generated Learning Materials through Collaborative Work), kendi sınav sorularını hazırlayan öğrencilerin derse karşı motivasyonlarında yükselme ve final notlarında %10’luk bir artış tespit edildi.
- Geliştirilen soruları sınıf genelinde tartışmaya açabilirsiniz.
2018 yılında yapılan bir çalışmada (Student-Generated Pre-Exam Questions is an Effective Tool for Participatory Learning: A Case Study from Ecology of Waterborne Pathogens Course), öğrencilerden Bloom’un taksonomisine dayalı sorular yazmaları istendi. Sorular, doğru/yanlış ve çoktan seçmeli sorulardan, analiz ve sentez gerektiren zor sorulara kadar geniş bir kapsamdaydı. Öğrenciler, yapılan bu çalışmadan keyif aldıklarını belirttiler ve aynı zamanda diğer sınıflardaki akranlarına kıyasla final sınavında yüzde 7 daha yüksek puan aldılar. Bu çalışma için önce üst düzey soruların özelliklerini belirleyin. Daha sonra öğrencilerinizin sorularını toplayın ve içlerinden bazılarını sınıfça tartışın.
- İlerletici, geliştirici sorular üzerinde çalışabilirsiniz.
Öğrencilerden “Neden” gibi yönlendirici sorular oluşturmalarını isteyin. Örneğin “Yapraklar neden farklı şekillerdedir?” gibi sorular öğrencilerin sadece konuyu anlamalarını geliştirmekle kalmaz, aynı zamanda en isteksiz öğrencilerin bile ilgisini konuya çekebilir.